II. Dünya Savaşı sırasında milyonlarca Yahudi’yi katleden Nazi askerleri birer cani miydi yoksa sadece emirleri mi yerine getiren sıradan insanlar mı? Tarihten öğrendiğimiz kadarıyla toplumun Din, Devlet, Ordu gibi bir otoriteye itaat etmesi çoğu zaman asgari bir düzen sağlasa da bazen de büyük insanlık dramlarının yaşanmasına neden olabiliyor. Peki insanın iradesi nerede başlar nerede biter? İtaatin sınırlarını kim belirliyor? Otorite altında işlenen suçlardan kim sorumludur?
Tüm bunlar üzerinde saatlerce konuşulabilecek sorular ancak itaat konusunda hepimizin mutabık olduğu gerçek varsa o da şu ki; bir otoriteye itaat etmek veya bir otoritenin buyruğu ile hareket etmek, ilgili eyleme dair sorumluluk duygumuzu azaltıyor. Peki, otoriteye itaat etmek normalde yapmak istemeyeceğimiz davranışlarda bulunmamıza neden olabilir mi? Nazi askerlerini kana susamış canavarlar olarak kabul etmek hepimizi rahatlatacak olsa da, işledikleri toplu katliamın arkasında hangi itaat mekanizmasının yattığını anlamak biraz düşündürücü olabilir.
Sosyal psikoloji alanında öncü bir psikolog olan Stanley Milgram Deney isimli kitabında, dünyanın en ünlü deneylerinden biri olan Milgram Deneyi’nin hikayesini ve insanın itaat mekanizmasına dair bulgularını paylaşıyor. Deney oldukça basit, bir denek bir öğrenciye (deney ekibinden bir oyuncu) bazı sorular soruyor ve soruları bilemezse giderek artan şiddette elektrik şokları veriyor. Başlangıçta basit şoklarla başlayan cezalar sorular ilerledikçe ölümcül olabilecek seviyelere kadar ilerliyor? Peki sizce denekler böyle bir cezalandırmada ne kadar ileri gitmiş olabilir? Deney, her sayfasında insanın itaat mekanizmasına dair oldukça ilginç bilgiler bulacağınız muazzam bir eser.
Kimler okumalı?
* Neden itaat ettiğimizi ve itaat etmenin davranışlarımızı nasıl değiştirdiğini merak edenler?
* Otoritenin normal bir insanı nasıl bir canavara dönüştürebileceğini anlamak isteyenler.
Kimler okumamalı?
* Tüm kararlarını kendi özgür iradeleri ile verenler.
* Anarşistler.
Kitap Adı: Deney
Yazar: Stanley Milgram
Yayın Evi: Kafekültür Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 192
Bir Cevap Yazın