Kişisel İnternet Sitesi

Kategori: Psikoloji (Page 1 of 2)

Deney

II. Dünya Savaşı sırasında milyonlarca Yahudi’yi katleden Nazi askerleri birer cani miydi yoksa sadece emirleri mi yerine getiren sıradan insanlar mı? Tarihten öğrendiğimiz kadarıyla toplumun Din, Devlet, Ordu gibi bir otoriteye itaat etmesi çoğu zaman asgari bir düzen sağlasa da bazen de büyük insanlık dramlarının yaşanmasına neden olabiliyor. Peki insanın iradesi nerede başlar nerede biter? İtaatin sınırlarını kim belirliyor? Otorite altında işlenen suçlardan kim sorumludur?

Tüm bunlar üzerinde saatlerce konuşulabilecek sorular ancak itaat konusunda hepimizin mutabık olduğu gerçek varsa o da şu ki; bir otoriteye itaat etmek veya bir otoritenin buyruğu ile hareket etmek, ilgili eyleme dair sorumluluk duygumuzu azaltıyor. Peki, otoriteye itaat etmek normalde yapmak istemeyeceğimiz davranışlarda bulunmamıza neden olabilir mi? Nazi askerlerini kana susamış canavarlar olarak kabul etmek hepimizi rahatlatacak olsa da, işledikleri toplu katliamın arkasında hangi itaat mekanizmasının yattığını anlamak biraz düşündürücü olabilir.

Continue reading

Aklını En Doğru Şekilde Kullan

Zeki ama çalışmıyor! Zekaya gereğinden fazla anlam yükleyen bir toplumda başarısızlıkları örtmek için kullandığımız bir avuntu cümlesi. Peki doğuştan gelen zekamız başarımızı ne kadar etkiliyor? Esasen hepimiz ortalama zekalara sahip insanlarız, başarı ya da başarısızlıklarımızı belirleyen ise düşünce tarzımız. Akıllı görünmek için mi yoksa öğrenmek için mi okuyorsunuz? Zorluklar karşısında çabucak pes mi ediyorsunuz yoksa mücadele mi ediyorsunuz? Başkalarının başarısından rahatsız mı oluyorsunuz yoksa ilham mı alıyorsunuz?

Psikolog Dr. Carol S. Dweck, uzun yıllar süren araştırmalarına dayanarak insanların sahip oldukları zihniyetin, hayatlarındaki başarılarının önemli bir belirleyicisi olduğunu savunuyor. Yazara göre sabit fikirli insanlar hayatta daha az ilerleme kaydederken, gelişim zihniyetinde olanlar çok daha büyük ilerleme kaydedebiliyorlar. Aklını En Doğru Şekilde Kullan, zihniyetimizi değiştirerek işte, okulda ya da sosyal hayatta nasıl daha başarılı olabileceğimize dair önemli tavsiyelerde bulunuyor.

Continue reading

Başına Buyruk Beyin

Beynimizin ne denli muazzam bir organ olduğuna dair çok şey duymuşsunuzdur. Yüzbinlerce hücrenin son derece karmaşık şekilde bir araya gelerek bize düşünme, hatırlama, algılama ve daha bir çok yetenek kazandırdığını da. Büyük ihtimalle daha az duyduğunuz şey ise beynimizin bizi nasıl yanlış yönlendirdiğidir.

Gerçekten de beynimiz başarabildiği onlarca karmaşık görevin yanında, çok basit hatalar yapabilen ve kimi zaman bizi hatalı yönlendiren bir organ. Önyargılarımız, yanlış hatırladığımız olaylar, takıntı derecesindeki alışkanlıklarımız ve çok daha fazlası beynimizin bu hatalarına örnek gösterilebilir. Psikoloji alanında doktora sahibi Cordelina Fine, Başına Buyruk Beyin isimli kitabında, beynimizin yaptığı bu hataları sebepleriyle birlikte açıklıyor ve ekliyor, beyninize çok da güvenmeyin! Kitapta Kibirli Beyin, Duygusal Beyin, Ahlaksız Beyin, Aldatıcı Beyin, Dik Kafalı Beyin, Ketum Beyin, Zayıf İradeli Beyin, Tutucu Beyin ve Savunmasız Beyin olmak üzere 9 başlık bulunuyor. Okurken çok keyif alacağınız, kendinizi ve çevrenizi çok daha iyi anlamanızı sağlayacak bir kitap.

Continue reading

Hatalar Psikolojisi

Hepimiz hata yaparız, ve dahası çoğu zaman hata yaptığımızı kabullenmekte zorlanırız. Evde, işte, sosyal hayatta “Hatalıydım, özür dilerim.” demek genellikle en son tercihimiz olur. Özellikle de yaptığımız hatanın duygusal veya finansal sonuçları büyük ise. Bazen de hatalı olduğumuzu kabul etmemek için kanıtlar geliştirir, kendi yarattığımız doğruların fanatiği haline geliriz.

Dünyanın en önemli sosyal psikologlarından olan Carol Tavris ve Elliot Aronson Hatalar Psikolojisi isimli kitaplarında, neden yaptığımız hataları kabul etmekte bu kadar zorlandığımızı ve kendimizi haklı çıkartmak için hangi yollara başvurduğumuzu oldukça eğlenceli bir şekilde anlatmış. Gerçekten zihin açıcısı ve kişisel farkındalığı artırıcı bir kitap olan Hatalar Psikolojisi, çok sayıda sosyal psikoloji teorisi gerçek hayattan örneklerle ustaca hikayeleştirmeyi başarmış.

Continue reading

İknaya Açılan Kapı

Psikoloji alanında bir klasik olan İknanın Psikolojisi kitabın yazarı Robert B. Cialdini, ilk kitabını yayınladıktan 30 yıl sonra, bu alanda edindiği tecrübe ve birikimlerle İknaya Açılan Kapı kitabını yazmış. İknanın Psikolojisi kitabı tüketicileri kurumsal şirketlerin kulladığı, kimi zaman etik olmayan ikna tekniklerine karşı bilinçlendirmek amacıyla yazılmıştı. Yazar bu kitabın tüketicilerden çok pazarlamacılar ve satışçılar tarafından okunduğunu fark edince, yeni kitabında tüketicileri ikna etmek isteyen kurumları ve kişileri hedeflemiş.

İknaya Açılan Kapı kitabı, başarılı bir ikna süreci için yapılması gereken ön hazırlık sürecini anlatıyor. Kitabın orijinal ismi olan Pre-Suasion (iknanın öncesi olarak çevrilebilir), kitabın özünü iyi ifade ediyor. Yazar, kişilerin seçimlerini belirleyen en önemli unsurun, fayda veya ihtiyaç değil de zamanlama olduğunu öne sürüyor. Kitapta “ayrıcalıklı anlar” olarak tanımlanan bu zamanlar, bir nevi eşref saati olarak açıklanabilir. Cialdini kitapta, ayrıcalıklı anların nasıl yaratılabileceği ve ikna stratejisinin nasıl uygulanması gerektiğine dair düşüncelerine de yer vermiş.

Continue reading

Incognito

İnsanlar beyninin yüzde 10’unu kullanıyor! Bu hatalı inanış birkaç yıl öncesine kadar toplumda yaygın olarak kabul görüyordu. Neyse ki bugün beynimizin %100’ünü kullandığımızı biliyoruz. Yine de ufak bir detay var, beynimizin bilinçli olarak kontrol ettiğimiz kısmı toplam beyin fonksiyonunun çok azını oluşturuyor.

Bu ne anlama geliyor? Aslında “ben” olarak tanımladığınız bilinç, hayattaki haraketleriniz üzerinde oldukça sınırlı bir etki alanına sahip. Diğer deyişle hareketlerimizin bir çoğunu bilinç dışı olarak yapıyoruz. Ve dahası tüm bu bilinç dışı kararlar, vücudumuzdaki kimyasal bileşenlerden oldukça etkileniyor.

Continue reading

Subliminal

Subliminal yani bilinçaltı oldukça popüler bir konu. Youtube’da bilinçaltımızın nasıl yönlendirildiğine dair onlarca videoya denk gelmişsinizdir. Bu videolar genellikle oldukça sığ ve magazinsel içeriklerden oluşuyor. İlluminati dünyayı yönetiyor seviyesine inmeden, bilinçaltı ile ilgili bir kitap okumak istiyorsanız, Subliminal tam size göre.

Leonard Mlodinow, bilinçaltımızın nasıl çalıştığı ve davranışlarımızı nasıl yönlendirdiği ile ilgili çalışmaları bir kitapta toplamış ve yorumlamış. Kitap bilinçaltına dair magazinsel bilgilerin ötesinde, insan psikolojisi ve beyin fizyolojisine dair bilimsel araştırmalardan oluşuyor. Eğitici bir kitap olmasının yanında oldukça akıcı bir dille yazılmış, bir çırpıda okunabilir.

Continue reading

Başkalarının Aklı

Hepimiz, her gün, bir başkasını etkiliyor ve bir başkasından etkileniyoruz. Çocuğunuza verdiğiniz eğitim, arkadaşınıza verdiğiniz tavsiye, müşterinize yaptığınız öneri, hepsi birer etkileme yöntemi. Peki bazı insanların bu konularda daha başarılı olduğunu fark ettiniz mi? Hani şeytan tüyü var onda deriz?

Sinir bilimci Tali Sharot, neden bazı insanların ikna becerilerinin daha yüksek olduğunu sinirbilim perspektifinden değerlendiriyor. Bu alanda yazılmış olan kitaplardan en temel farkı, tüm bu ikna ve etkileme sürecini beynimizdeki nöronlar seviyesinde inceliyor olması.

Continue reading

Son Nefes Havaya Karışmadan

Ölüm, üzerinde kafa patlamak için eğlenceli bir konu değil. Çoğumuz bir gün öleceğimizi düşünmekten kaçınırız. Diğer taraftan hayatının son günlerini yaşayan bir insanın neler düşündüğünü  ve nasıl hissettiğini merak ediyor olabilirsiniz.

Böyle bir konu biraz olsun ilginizi çektiyse bu kitabı okumanızı öneririm. Henüz o günler sizin için çok uzaklarda olsa dahi, günün birinde hayatınızın sonlanacağını bilerek yaşamak ve ölümü vakur bir şekilde karşılamak da yaşamın bir parçası.

Continue reading

İrrasyonel

Doktorlar, siyasetçiler, generaller ve daha bir çok önemli insan neden sürekli olarak yanlış kararlar veriyor? Üstelik çoğu zaman bu yanlış kararların ölümcül sonuçları oluyor.

Konuya daha kişisel yaklaşalım. Aşağıdaki soruları yanıtlar mısınız?

* Hangisi daha muhtemel; mavi gözlü kızın annesinin mavi gözlü olması mı, yoksa mavi gözlü annenin kızının mavi gözlü olması mı?

* İşlerini iyi yaptıkları için çalışanları ödüllendirmek faydalı mı?

* Bir psikoloji deneyi için, bir katılımcıya öldürücü olabilecek elektrik şokları vermeyi kabul eder miydiniz?

Continue reading

« Older posts

© 2023 Dr. Hasan Meral

Theme by Anders NorenUp ↑